روش استخراج VCR) Vertical Crater Retreat)
یکی از روش‌های خاص استخراج از طبقات فرعی و روش انباره‌ای، روش VCR می‌باشد. این روش در کانسارهای پرشیبی مورد استفاده قرار می‌گیرد، که بتوان در بالا و پایین ماده معدنی یک برش افقی ایجاد کرد. در این روش نیازی به رفتن پرسنل به داخل کارگاه نیست، آماده‌سازی‌ها از راهروهای پایینی و بالایی انجام می‌شود.
یک سری چال از بالا زده می‌شود و از راهروهای بالایی توسط طناب فتیله انفجاری، ماده منفجره به پایین فرستاده می‌شود، قسمتی از ماده معدنی توسط آتشکاری جدا شده و می‌توان آنها را از راهروی پایینی بارگیری کرد.
آماده‌سازی و استخراج
در ابتدا یک تونل باربری اصلی به صورت موازی لایه در کمر پایین حفر و با استفاده از میانبرهایی در بالا و پایین بلوک، برش‌های پایینی و بالایی به ضخامت لایه احداث می‌شود و در کف بلوک نیز سیستم تخلیه را در نظر می‌گیرند. وقتی دو برش ایجاد شدند، در مرحله بعد از سمت برش بالایی چال‌هایی به سمت برش پایینی حفر می‌شود.
پس از عملیات چالزنی، چال‌ها توسط دو گوه در ته چال بسته می‌شوند. ابتدا یک گوه بوسیله یک فتیله انفجاری که به آن بسته شده است تا ارتفاع مورد نظر از کف چال فرستاده می‌شود و سپس گوه بعدی به ته چال انداخته می‌شود و باعث مسدود شدن چال می‌گردد. سپس روی آن تراشه‌های چالزنی و روی تراشه‌ها با مواد منفجره خرج‌گذاری انجام می‌شود.
نسبت طول خرج‌گذاری به قطر آن حدود 6 به 1 است. در انتها نیز روی ماده منفجره را نیز گل‌گذاری می‌کنند. برای خردایش بهتر، چال‌ها را با تاخیر منفجر می‌کنند. پس از خرد کردن مواد معدنی ،فقط آن مقدار از ماده معدنی از کارگاه بیرون کشیده می‌شود که فضای کافی برای آتشکاری بعدی به وجود آید. بقیه مواد معدنی خرد شده به منزله نگهداری دیواره‌ها در کارگاه باقی می‌مانند. بعد از آن، برش بعدی با ضخامتی حدود 4.5 متر آتشکاری می‌شود. پس از بیرون کشیدن کل ماده معدنی راهروی پایینی بسته شده و کارگاه استخراج را می‌توان برای جلوگیری از نشست منطقه پر کرد.
مزایا
- در کانسارهای توده‌ای راندمان روش بالاست
- روش، قابلیت مکانیزاسیون خوبی دارد
- توان تولید روش، بالاست و به بیش از 35 تن بر نفر شیفت نیز می‌رسد
- در حین استخراج پایداری دیواره‌ها با انبار کردن مواد خرد شده تامین می‌شود
- روش ایمن است و کارگران در زیر سقفی که کاملا نگهداری شده است، کار می‌کند
- آماده‌سازی آسان است
- امکان استفاده از DTH با قطر زیاد وجود دارد
- خرد شوندگی مناسب است
معایب
- نیاز به چالزنی بسیار زیاد است
- طراحی قبل از اتشکاری و استخراج ضروری است
- زمان آماده‌سازی طولانی است
- به دلیل انبار کردن موادمعدنی خرد شده در داخل کارگاه به منظور تامین نگهداری، سرمایه بلوکه می‌شود
- برای بعضی از مواد معدنی مشکلات فرآوری وجود دارد
- امکان معدنکاری انتخابی وجود ندارد
- انحراف چال‌های استخراجی موجب تخریب سنگ باطله می‌شود لذا عملیات چالزنی به دقت زیادی نیاز دارد
- جهت مطمئن شدن از خردایش مطلوب، نیاز به آتشکاری دقیق و کنترل شده است
- کنترل عیار ماده معدنی انجام نمی‌شود
- خرج‌گذاری و آتشکاری مشکل است
